Soğutma Sisteminde Kaçak Varsa Hangi Parçaları Kontrol Etmelisiniz?

Motorlu araçlarda soğutma sistemi, motorun ideal sıcaklıkta çalışmasını sağlayan hayati öneme sahip bir sistemdir. Bu sistemin herhangi bir yerinde meydana gelen kaçak, motorun hararet yapmasına, performans kaybına ve hatta geri dönüşü olmayan hasarlara neden olabilir. Soğutma sistemi sızdırmazlık prensibiyle çalışır ve en ufak bir kaçak, sistemin verimini doğrudan etkiler. Peki araçta su eksilmesi fark edildiğinde ya da soğutma sisteminden şüpheli bir sızıntı olduğunda ilk olarak hangi parçalar kontrol edilmelidir? İşte detaylı rehberimiz:

Soğutma Sisteminin Temel Bileşenleri Nelerdir?

Kaçak arayışına başlamadan önce sistemin ana parçalarını tanımakta fayda vardır:

• Radyatör

• Radyatör hortumları

• Termostat

• Su pompası

• Genleşme kabı (yedek su deposu)

• Su kanalları ve bağlantı flanşları

• Isıtma sistemi hortumları (kalorifer hattı)

• Conta ve kelepçeler

Bu parçaların herhangi biri çatladığında, gevşediğinde veya sızdırdığında kaçak meydana gelir.

Soğutma Sıvısı Kaçağı Belirtileri Nelerdir?

Soğutma sistemindeki kaçaklar her zaman gözle görülür şekilde ortaya çıkmayabilir. Ancak aşağıdaki belirtiler, sistemde kaçak olabileceğini gösterir:

• Aracın altına su benzeri sıvı damlaması

• Genleşme kabında sürekli su eksilmesi

• Hararet göstergesinin normalden yüksek olması

• Motor çalışırken tatlımsı bir koku (soğutma sıvısının kokusu)

• Radyatör kapağı açıldığında buhar çıkması

• Kaloriferin ısıtmaması

• Motor yağına su karışması (silindir kapak contası arızasında görülür)

Bu belirtiler fark edildiğinde sistemin aşağıdaki parçaları detaylıca kontrol edilmelidir.

1. Radyatör

Radyatör, motorun ürettiği ısıyı havaya transfer eden ana bileşendir. Zamanla;

• Radyatörün peteklerinde çatlama

• Metal kısımlarda korozyon

• Üst ve alt plastik tanklarda çatlak

• Radyatör kapak contasının bozulması

gibi sorunlar meydana gelebilir. Bunlar, kaçakların en sık görüldüğü yerlerdir. Radyatörün tamamı dikkatlice incelenmeli, petek aralarından su sızıntısı olup olmadığı kontrol edilmelidir.

2. Radyatör Hortumları

Yüksek sıcaklık ve basınç nedeniyle radyatör hortumları zamanla esnekliğini kaybeder ve çatlamaya başlar. Özellikle hortum uçlarında, kelepçelere yakın bölgelerde kaçak oluşabilir. Hortumların;

• Şişip şişmediği

• Sertleşip sertleşmediği

• Uçlarında sızıntı izi olup olmadığı

kontrol edilmelidir. Sadece hortum değil, bağlantıyı sağlayan kelepçeler de gevşemiş olabilir.

3. Termostat Yuvası ve Contası

Termostat, motor ısınmadan soğutma sıvısının radyatöre gitmesini engeller. Motor ısındığında açılarak dolaşımı sağlar. Termostat gövdesinin çevresinde ve contasının bulunduğu bölgede kaçaklar gözlenebilir. Özellikle alüminyum termostat gövdesi zamanla çatlayabilir.

4. Su Pompası (Devirdaim Pompası)

Motorun içindeki soğutma sıvısını sürekli dolaştıran parçadır. En sık kaçak yapan bölümlerden biridir. Pompa milinden veya pompa contasından kaçak oluşabilir. Kaçak durumunda genellikle pompanın altında su damlaması görülür. Ayrıca milin arkasındaki sızdırmazlık elemanı arızalandığında su buharı ya da sıvı dışarı çıkar.

5. Genleşme Kabı (Yedek Su Deposu)

Soğutma sıvısının ısındıkça genişlemesi sonucu fazlalığın toplandığı kaptır. Bu kap plastikten yapılır ve zamanla çatlayabilir. Kapağı ise basınca duyarlı çalışır ve bozulursa buhar veya su kaçırabilir. Özellikle kapağın çevresi ve alt bölgesi dikkatle incelenmelidir.

6. Silindir Kapak Contası

Kaçak sadece dışarıya değil, motor bloğu içine de olabilir. Silindir kapak contası yanmışsa:

• Su buharlaşarak egzozdan atılabilir

• Motor yağında su izine rastlanabilir

• Egzozdan beyaz duman çıkabilir

Bu gibi durumlar kaçak belirtileri arasında en ciddi olanıdır ve motor açılması gerekebilir.

7. Kalorifer Hortumları

Araç içi ısıtma sistemine giden hortumlarda da kaçak olabilir. Özellikle torpido arkasında ıslaklık ya da buğu yapan camlar varsa, kalorifer peteğinde ya da hortumlarında kaçak olabilir. Bu hortumlar genellikle motor bölmesinde yangın duvarına yakın kısımdadır.

8. Bağlantı Flanşları ve Contaları

Soğutma sistemi içerisindeki geçişlerde kullanılan plastik veya alüminyum flanşlar zamanla conta yüzeylerinden kaçırabilir. Bu parçalar da sızıntı açısından kontrol edilmelidir.

9. Soğutma Sıvısı Kalitesi ve Rengi

Sistemde uygun olmayan ya da eski soğutma sıvısı kullanıldığında, contalar ve hortumlar çabuk bozulabilir. Rengi değişmiş, bulanık veya paslı görünen sıvı, sistemin iç yüzeyinde korozyon oluştuğunu gösterir ve kaçak riskini artırır.

Kaçak Tespiti Nasıl Yapılır?

• Gözle kontrol yapılmalı, ıslaklık veya pas izi olan noktalar incelenmelidir

• Radyatör basınç testi uygulanarak kaçak yerleri tespit edilebilir

• UV boya ve özel lamba kullanılarak görünmeyen mikro kaçaklar bulunabilir

• Egzozdan çıkan buhar/suya dikkat edilmeli, iç kaçak olasılığı değerlendirilmeli

Sonuç

Soğutma sistemindeki kaçaklar, göz ardı edildiğinde motorun aşırı ısınmasına ve büyük hasarlara neden olabilir. Kaçağın nedeni küçük bir hortum çatlağı olabileceği gibi, silindir kapak contasına kadar uzanabilir. Bu nedenle su eksilmesi fark edildiğinde aşağıda yer alan parçalar mutlaka kontrol edilmelidir:

• Radyatör

• Hortumlar ve kelepçeler

• Termostat ve yuvası

• Su pompası

• Genleşme kabı ve kapağı

• Silindir kapak contası

• Kalorifer hortumları

• Bağlantı flanşları

Erken teşhis, daha büyük arızaları önlemenin en etkili yoludur. Bu nedenle periyodik bakım sırasında soğutma sistemi mutlaka gözden geçirilmeli, en ufak kaçak ihtimali ciddiyetle ele alınmalıdır.