Volant Dişlisi Arızası Ne Yapar?

Volant Dişlisi Arızası Ne Yapar? Motorun Dönmesini Engelleyen Gizli Sorun

Otomobil motorunun çalışması, birçok parçanın eş zamanlı ve uyumlu hareketiyle mümkündür. Bu parçaların arasında yer alan volant dişlisi, hem motorun ilk hareketi almasını sağlar hem de motorun ritmini düzenler. Ancak çoğu sürücünün ismini bile duymadığı bu dişli, arıza yaptığında aracın marş basmamasından motorun dengesiz çalışmasına kadar pek çok soruna neden olabilir. Peki volant dişlisi arızası ne yapar? Bu yazıda, volant dişlisinin görevini, arıza belirtilerini ve ihmal edilirse neler yaşanabileceğini kapsamlı biçimde açıklıyoruz.

Volant Nedir? Volant Dişlisi Ne İşe Yarar?

Volant (diğer adıyla volan, krank kasnağı, flywheel), motorun krank miline bağlı büyük ve ağır bir metal disktir. Temel görevleri şunlardır:

• Marş motorunun döndürmesiyle motoru ilk harekete geçirmek

• Motorun döngüsel hareketini düzenlemek ve momentumu sabit tutmak

• Debriyaj sistemine yüzey sağlamak (manuel şanzımanlarda)

• Titreşimleri ve dengesizlikleri emmek

Volantın dış kenarında bulunan volant dişlisi (starter ring gear) ise, marş motorunun dişlisinin takıldığı yerdir. Marş motoru çalışırken, bu dişlilere tutunarak krank milini çevirir ve motorun çalışmasını sağlar.

Volant Dişlisi Neden Arızalanır?

Volant dişlisinin arızalanma nedenleri genellikle şu şekildedir:

• Marş motoru dişlisinin ani ve sert darbe uygulaması

• Sürekli marş basılması ve aşırı yüklenme

• Dişli malzemesinin zamanla aşınması

• Debriyaj değişimi sırasında volantın zarar görmesi

• Ters dişli açısı veya yanlış montaj (servis hatası)

• Sıvı kaçakları nedeniyle paslanma veya metal yorgunluğu

Zamanla dişliler törpülenir, yuvarlaklaşır veya kırılır. Bu da marş motorunun dişliyle sağlıklı temas kuramamasına yol açar.

Volant Dişlisi Arızası Ne Gibi Belirtiler Gösterir?

1. Marş Basıyor Ama Motor Dönmüyor

En yaygın belirtidir. Kontağı çevirdiğinizde marş sesi gelir ancak motor çalışmaz. Çünkü marş motoru döner, ama volant dişlisine tutunamadığı için krank mili çevrilemez.

Belirti:

• “Tak-tak” ya da “ıslak dişli” sesi

• Marş motoru boşta dönüyor gibi hissettirir

2. Marşta Sürtünme ve Tırmalama Sesi

Volant dişlisindeki bozulmuş dişler, marş motorunun tam tutunamamasına neden olur. Bu da metal-metale sürtünme gibi bir ses oluşturur. Özellikle sabah ilk çalıştırmada daha sık duyulur.

Belirti:

• Dişli sürtme sesi

• Uzayan marş süresi

• Her çalıştırmada değil, bazen rastgele olur (dişlinin bozuk olan kısmı geldiğinde)

3. Motor Ara Sıra Çalışmaz veya Gecikmeli Çalışır

Volant dişlisinin sadece bazı dişleri bozuksa, marş motoru bazen sağlıklı çalışır, bazen tutunamaz. Bu da “ara sıra çalışmama” sorunu yaşatır.

Belirti:

• İlk marşta çalışmaz, birkaç denemede çalışır

• Marş bastıkça araçta vuruntu veya titreşim oluşabilir

4. Vites Geçişlerinde Titreşim ve Sarsıntı (Manuel Şanzıman)

Volant sadece marş sistemiyle ilgili değildir. Aynı zamanda debriyaj balatasının temas ettiği yüzey olduğu için, bu alandaki hasarlar sürüş sırasında da titreşim yaratabilir.

Belirti:

• Debriyaj bırakıldığında sarsıntı

• Vites geçişlerinde titreşim

• Ani gaz tepkilerinde “şangırtı” benzeri sesler

5. Aşırı Gürültü ve Düzensiz Motor Çalışması

Volant dişlisi gevşemişse veya yerinden oynamışsa, dönerken dengesiz titreşim oluşturur. Bu titreşim motorun genel dengesini bozar ve özellikle rölantide sesli çalışmasına neden olur.

Belirti:

• Rölantide uğultu

• Devir arttıkça artan metalik titreşim sesi

• Krank milinde aşırı boşluk hissi

Volant Dişlisi Arızası İhmal Edilirse Ne Olur?

• Araç tamamen çalışmaz hale gelebilir

• Marş motoru zarar görebilir (dişli kırılmaları)

• Krank mili zarar görebilir (darbe sonucu yatak boşlukları oluşur)

• Volant komple çatlayabilir veya ayrılabilir

• Motorun balansı bozulur, titreşim sistemi etkiler

Bu nedenle en ufak “marş sorunu” hafife alınmamalı, detaylı kontrol yapılmalıdır.

Volant Dişlisi Arızası Nasıl Tespit Edilir?

1. Marş sistemi kontrolü

   • Marş motoru test edilir

   • Dişliler elle çevrilerek veya kamera ile incelenir

2. Volant gözlemi için şanzıman sökülür

   • Dişliler tek tek kontrol edilir

   • Dişli çevresindeki boşluklar ve kırıklar aranır

3. Uygunluk testi

   • Marş motoru ile volant dişlisinin doğru açıda temas edip etmediği kontrol edilir

Volant Dişlisi Tamir Edilir mi? Değişim mi Gereklidir?

Volant dişlisi genellikle volant ile bütünleşik bir parça olduğundan, sadece dişli değişimi çoğu zaman mümkün değildir. Eğer dişliler ciddi oranda aşınmışsa:

• Volant komple değiştirilir

• Yeni volant takıldığında mutlaka balans ayarı yapılmalıdır

• Debriyaj balatası, baskı ve rulman da kontrol edilmeli veya birlikte yenilenmelidir

Volant Dişlisi Arızası Nasıl Önlenir?

• Marşa gereksiz yere basılmamalı

• Aracı sürekli kısa marşlarla zorlama yapılmamalı

• Dişliler ses çıkarıyorsa, marş motoru da kontrol edilmeli

• Debriyaj değişimi sırasında volant mutlaka incelenmeli

Sonuç: Marş Dönmüyorsa, Suçlu Sadece Akü Değildir

Araç çalışmıyorsa, çoğu sürücü önce aküyü suçlar. Ancak marş motorunun döndüğü hâlde motorun çalışmaması, genellikle volant dişlisi arızasına işaret eder. Bu küçük ama kritik dişlilerin ihmali, sizi yolda bırakabilir ve büyük tamir masraflarına yol açabilir.

Volant dişlisiyle ilgili en ufak ses, gecikme veya marş arızasında uzman bir servise başvurarak durumu kontrol ettirmek, hem güvenliğiniz hem de cebiniz için en doğru adım olacaktır.